سیاری از مهم ترین و کاربردی ترین قطعات و ابزارآلات صنعتی ، خودرویی و خانگی از قطعات فلزی هستند. که عموما از مواد اولیه و ورق های خام در ضحامت های مختلف و با دقت بالا ساخته می شوند. فرآیند ساخت چنین قطعاتی در تیراژهای پایین با استفاده از روش های مختلفی از جمله دستگاه های برش cnc (تراش ، فرز ، واترجت ، لیزر و …) صورت می پذیرد. اما برای تولید این محصولات در تیراژهای بالا استفاده از روش های گفته شده مقرون به صرفه نمی باشد. به همین خاطر برای تولید قطعات فلزی (قاشق ، چنگال ، بدنه و قطعات فلزی خودروها
اجزا تشکیل دهنده قالب سنبه ماتریس
قالب های سنبه ماتریس از قطعات مختلفی تشکیل شده است که اصلی ترین ان ها سنبه،ماتریس،کفشک ها،میل راهنما و بوش ها هستند.
۱ – سنبه ها
سنبه ها نقش نری را در قالب بازی میکنند و بیشتر اوقات در کفشک بالا نصب میشوند. جنس آنها بیشتر از فولاد spk انتخاب می شود. سنبه ها بعد از ساخت توسط عملیات حرارتی آبکاری می شود. بعد از سختکاری (عمیلیات حرارتی) استحکام آنها از لحاظ سایشی بالا رفته اما در اثر زمان کار زیاد تیزی خود را از دست خواهد داد که بعد از کند شدن توسط ماشینهای صنعتی مانند سنگ مغناطیس لبه ی آنها به حالت اول بر میگردد. قابل ذکر است که تمامی مراحل ماشینکاری اعم از سوراخها ، رزوه ها ، سوهانکاری و زدن برقوها قبل از مرحله ی سختکاری باید انجام شود زیرا بعد از عملیات سختکاری ، ماشینکاری بر روی سمبه و ماتریس فقط توسط ابزارهای خاص و به کندی صورت می گیرد.
نکته : برای ساخت قطعات توسط دستگاه وایرکات عملیات برش بعد از سختکاری و سنگ زنی صورت میگیرد.
۲ – ماتریس ها
ماتریس ها در قالب نقش مادگی را بازی میکنند و بیشتر وقت ها بر روی کفشک پایین نصب میشوند. ماتریس نیز اکثرا از جنس فولادهای سنبه ساخته میشوند.
نکته مهم : اندازه محیطی قطعات تولید شده به اندازه محیط ماتریس می باشد.
۳ – سنبه گیر
هنگامی که امکان نصب سنبه بر روی کفشک ممکن نباشد از صفحه ای به نام سنبه گیر استفاده میکنیم که بر روی کفشک بالا نصب میشود و سنبه درون آن قرار میگیرد.
۴ – کفشک ها
کفشک ها عامل استقرار قطعات قالب هستند که در یک قالب از دو کفشک(کفشک پایین و کفشک بالا) استفاده میشود که معمولا از جنس چدن و یا فولاد ساخته میشوند. که در کفشک بالا قطعاتی مانند سنبه ، بوش ها، ورقگیر و توپی (شانک ، مشتی) نصب میشود و در کفشک پایین قطعاتی مانند ماتریس،میل راهنما ،بیرون انداز سوار میشود.
۵ – میل راهنما
میل راهنما ها نقش هدایت کننده مسیر را بر عهده دارند و بر روی کفشک پایین سوار میشوند.
۶ – بوش راهنما
بوش راهنما ها مانند میل راهنما وظیفه هدایت مسیر را بر عهده دارند به طوری که میل راهنما ها به جای کفشک بالا از بوش راهنما عبور میکنند و در کفشک بالا نصب میشوند.
۷ – بیرون انداز
در فرایند پرس کاری هنگامی که ورق درون ماتریس میرود به دلیل خاصیت بازگشت فنری ورق قطعه به دیواره ماتریس میچسبد و بیرون آوردن آن دشوار میشود. در چنین مواقعی از قطعه ای به نام بیرون انداز استفاده میکنیم که معمولا درون ماتریس جاساز میشود و نیروی بیرون انداز قطعه توسط فنر ، مکانیکی ، پنوماتیک ، هیدرولیک و … تامین میشود.
۸ – ورقگیر
در هنگام پایین آمدن پرس و تولید قطعه ورق از جای خود بلند میشود و یا چروک پیدا میکند و در آخر منجربه پارگی ورق میشود. برای جلوگیری از چنین مشکلاتی از قطعه ای به نام ورقگیر استفاده میکنیم که بر روی کفشک بالا نصب میشود.
۹ – پین انگشتی
در مراحل اولیه کار ممکن است چند قطعه به صورت ناقص تولید گردد که اگر قرار باشد از نوارهای کوتاه استفاده شود تولید مقرون به صرفه نخواهد بود،لذا به منظور جلوگیری از ضایعات در مراحل اولیه بسته به طراحی قالب و تعداد ایستگاه های موجود از یک یا چند پین انگشتی استفاده میکنیم. پین انگشتی که روی روبنده جاسازی می شود طوری است که آنرا به داخل فشار دهیم در داخل وارد کانال شده و به صورت زبانه ای سر راهه ورق می گردد و به این طریق ورق را در یک موقعیت مناسب موقتا” نگه می دارد تا عمل برش روی آن انجام شود. البته این روش کمتر استفاده میشود و بیشتر از روش ساید کاتری استفاده میشود.
۱۰ – توپی (مشتی و یا شانک نیز نام برده میشود)
به منظور متصل کردن قالب به پرس از قطعه ای به نام توپی استفاده میکنیم به طوری که یک سمت آن به کفشک بالای و طرف دیگر ان به دهانه پرس وصل میشود و با هر بار بالا و پایین رفتن پرس قطعه مد نظر تولید میشود.
۱۱ – کانال ورق گیر
جهت گرفتن ورق و بیرون آمدن سنبه ها از ورق بعد از عمل برش کاری مورد اسفاده قرار میگیرد.
۱۲ – گاید کن ها (راهنماها)
سنبه هایی جهت قرار دادن دقیق ورق در نقطه مورد نظر (مهمترین قسمت در بخش یکنواختی تولید محصول) بر روی قالب در قسمت کفشک بالا قرار داده میشود و جزء اولین سمبه هایی می باشند که با ورق (قطعه کار) برخورد دارند.
نکته مهم : گاید کن ها عمل برش انجام نمی دهند.
۱۳ – فنرهای فلزی و فنر لاستیکی
جهت جدا کردن سنبه ها از ورق بکار برده میشوند.
۱۴ – پیچ و مهره ها
جهت نگه داشتن قطعات و مجموعه سنبه ماتریس بر روی کفشک ها
۱۵ – قطعات و لقمه های اینسرتی
جهت تسهیل در تولید ، تعمیر و ماشینکاری قالب
۱۶- ساید کاتر
جهت مشخص کردن گام حرکتی ورق در قالبهای پروگرسیو به صورت یک یا دو تایی مورد استفاده قرار میگیرند.
۱۷ – صفحه راهنما
جهت حرکت صحیح سنبه ها و برخورد نکردن سنبه ها با ماتریس مورد استفاده قرار میگیرد.
۱۸ – پل زیر قالب
برای گیر نکردن قطعات پرس کاری شده در زیر قالب و صفحه پرس از پل استفاده میشود.
۱۹ – استپ ها
معمولا بر روی کفشک بالایی قرار داده میشود تا از ورود بیش از حد سنبه ها به داخل ماتریس جلوگیری شود.
۲۰ – بوش راهنمای ورق گیر
همانند بوش راهنماهای اصلی می باشند با این تفاوت که وظیفه آنها جهت حرکت دقیق صفحه راهنما می باشد.
۲۱ – کانال تغذیه
در ورودی قالب طراحی میشود و برای راهنمای دقیق ورودی ورق به داخل قالب می باشد.
به قالبهای زیر توجه کنید
